Familiebedrijven stuwen stabiele overnamemarkt

Een bijzonder kenmerk van de Belgische M&A-markt is de veerkracht van kleine transacties, met een waarde onder de twintig miljoen euro. Terwijl het aantal grote en middelgrote deals eerder daalde, bleef het segment van de kleinere deals stabiel of groeide zelfs licht.

Dit is grotendeels te verklaren door demografische factoren en opvolgingsproblematiek, thema’s die vooral bij familiebedrijven spelen. Veel eigenaars van familiebedrijven bereiken de pensioengerechtigde leeftijd of hebben geen opvolgers, wat leidt tot een verhoogd aantal overnametransacties in dit segment. Familiebedrijven vormen dan ook een drijvende kracht achter het aantal kleine en middelgrote deals in België.

‘Een opvallende trend in de overgang van bedrijfseigendom is de afname van familieopvolging. Als gevolg daarvan starten bedrijfseigenaars het verkoopproces vroeger, wat leidt tot een jongere demografische groep van verkopers’, laat expert Kristoph Wauters van Bank Van Breda optekenen.

Familiebedrijven onderscheiden zich bovendien doordat zij minder afhankelijk zijn van externe financiering, wat hun activiteit in onzekere tijden ten goede komt. Hun aandeelhouders hechten vaak meer belang aan continuïteit, werkgelegenheid en reputatie dan aan het realiseren van de hoogste verkoopprijs.

Dit beïnvloedt niet alleen de waarderingsverwachtingen, maar ook de manier waarop onderhandelingen en dealstructuren worden vormgegeven. In de praktijk blijkt dat familiebedrijven vooral behoefte hebben aan gespecialiseerde en vertrouwelijke begeleiding bij overnameprocessen, bijvoorbeeld door banken, advocaten en consultants die vertrouwd zijn met de gevoeligheden van familiale overdracht en opvolging.

De waarderingen in de markt zijn licht gestegen, met een gemiddelde EV/EBITDA-multiple van 6,5, maar de kloof tussen de biedingen van kopers en de verwachtingen van verkopers blijft aanzienlijk. In bijna zestig procent van de gevallen liggen initiële biedingen meer dan tien procent onder de vraagprijs van verkopers, wat deels te wijten is aan te hoge verwachtingen, maar ook aan opportunistisch gedrag van kopers. Bij bijna 30 procent is dat zelfs meer dan 20 procent.

De waarderingsmultiples verschillen aanzienlijk van sector tot sector. Bedrijven in schaalbare en kennisintensieve industrieën – zoals technologie (9,1), farmaceutica (8,5) en gezondheidszorg (8,0) – zijn het hoogst gewaardeerd. Energie en nutsvoorzieningen (7,2) en zakelijke diensten (6,7) overtreffen het algemene gemiddelde van 6,5. Aan de andere zijde van het spectrum verkopen industrieën zoals entertainment en media (6,3), chemicaliën (6,2) en consumentengoederen (6,1) met een lichte korting ten opzichte van het gemiddelde.

Industriële producten en onroerend goed vertonen dezelfde multiple (5,7), waarbij industriële producten een daling van 0,5 punt in EV/EBITDA multiples laten zien vergeleken

met het voorgaande jaar. Aan de onderkant hebben kapitaalintensieve of trager groeiende industrieën – waaronder retail (5,6), transport en logistiek (5,5), en de bouw

(4,8) – de laagste waarderingsmultiples in dit onderzoek.

‘Dit rapport belicht het overdreven vertrouwen op simplistische waarderingsmethoden zoals multiples. We zien vaak dat mensen de complexiteit onderschatten van enerzijds het begrijpen van waardecreatiemechanismen en anderzijds het managen van opvolging of integratie’, merkt Philippe Craninx van Moore Corporate Finance op in het rapport.

Regionale verschillen zijn hierbij opvallend: Waalse bedrijven worden doorgaans lager gewaardeerd (6 X EBITDA) dan Vlaamse of Brusselse (7,1) ondernemingen, en internationale targets (7,7) halen nog hogere multiples, wat wijst op een premium voor schaal en internationalisatie. In het kleinste transactiesegment (onder de 5 miljoen euro) liggen de waarderingen in Vlaanderen (5,1) dicht bij het Europese gemiddelde (5,2) en overtreffen ze de gemiddelden van Brussel (4,3), Wallonië (4,4) en de rest van de wereld (4,5).

De Vlerick M&A Monitor is inmiddels uitgegroeid tot een belangrijke referentie voor waarderingen in de markt. In circa 30 procent van de transacties gebruiken experts de Monitor als referentie voor prijszetting.

Naast de rol van familiebedrijven valt op dat private equity-investeerders in 2024 terughoudend waren om hun participaties te verkopen, vooral door marktvolatiliteit en lagere waarderingen. Veel exits werden uitgesteld in afwachting van betere marktomstandigheden. Ook op het vlak van internationale transacties bleef de Belgische markt aantrekkelijk, met een stabiel tot licht stijgend aantal grensoverschrijdende deals. Dit onderstreept de blijvende internationale interesse in Belgische bedrijven en omgekeerd.

Vooruitkijkend naar 2025 zijn Belgische M&A-experts voorzichtig optimistisch: bijna twee derde verwacht een stijging van het aantal transacties, vooral bij de grotere deals boven de vijftig miljoen euro. Dit optimisme is echter afhankelijk van het herstel van het ondernemersvertrouwen en de beschikbaarheid van bankfinanciering, die vooral in het hogere segment doorslaggevend blijft.

Samenvattend laat de Belgische M&A-markt zich kenmerken door stabiliteit, een lichte stijging van waarderingen, duidelijke regionale verschillen en een opvallende veerkracht van kleine deals, voornamelijk gedreven door familiebedrijven. Opvolging en overdracht blijven centrale thema’s, waarbij gespecialiseerde begeleiding essentieel is voor succesvolle transacties. De rol van familiebedrijven als motor van het M&A-landschap wordt dan ook meermaals onderstreept.